Bệnh nhân đái tháo đường: Vài lưu ý khi chơi thể thao

Hai biến chứng quan trọng có thể xảy ra khi người đái tháo đường chơi thể thao là hạ đường huyết và nhiễm ceton acid máu.

Khi hạ đường huyết người bệnh thấy toát mồ hôi, đau đầu, kích thích, run tay chân, cảm giác đói bụng. Nặng hơn có thể bị hôn mê, co giật. Hạ đường huyết lúc ngủ do chơi thể thao vào ban đêm bao gồm các triệu chứng ra mồ hôi ban đêm, mơ giấc mơ khó chịu, nhức đầu vào buổi sáng. Chú ý là nguy cơ hạ đường huyết vẫn có thể xảy ra 6-12 giờ sau khi chơi.

Do đó cần phải chỉnh liều insuline hay thuốc hạ đường huyết uống khi tham gia chơi thể thao hơn 45-60 phút. Cần mang theo bánh bích quy hay snack để ăn khi chơi mỗi 30-60 phút hoặc những viên đường.

Ngược lại với hạ đường huyết, nhiễm ceton acid máu là do tăng đường huyết. Những người có nồng độ đường trong máu từ 20-25mmol/l hay cao hơn có nguy cơ nhiễm ceton acid máu cao hơn những người khác, nếu chơi những môn thể thao đòi hỏi thể lực mạnh do đáp ứng của các hormone làm tăng đường huyết để đáp ứng với đòi hỏi của các bài tập thể lực.

Chơi thể thao tốt cho người bệnh tiểu đường

Đạp xe tại chỗ

Ngoài ra những người tiểu đường đã có biến chứng trên hệ thần kinh tự chủ, thần kinh ngoại biên, trên võng mạc hay trên thận và bàn chân sẽ có những biến chứng riêng.

Đối với những người đã có biến chứng trên hệ thần kinh tự chủ sẽ có các nguy cơ hạ đường huyết, rối loạn nhịp tim và huyết áp ( tụt huyết áp tư thế), rối loạn điều nhiệt cơ thể, đột tử và nhồi máu cơ tim. Những người này nhớ kiểm tra sức khỏe với các bài tập dưới sức tối đa để xem các biến đổi trên hệ tim mạch. Các môn thể thao không thích hợp sẽ là các môn khiến thay đổi vị trí thân người đột ngột, môn đòi hỏi sức lực cao, các môn chơi trong môi trường quá nóng. Các môn chơi thích hợp là môn chơi dưới nước và đạp xe tại chỗ.

Đối với những người có biến chứng thần kinh ngoại biên bao gồm mất hay giảm cảm giác tứ chi hay hạ chi thì môn chơi thích hợp sẽ là bơi lội, đạp xe, tập tay. Chăm sóc bàn chân cẩn thận gồm chọn giày đúng cỡ, không đi chân trần dù ở trong nhà, giữ chân khô và ấm, chú ý vớ khô, không cắt móng chân quá ngắn hay để quá dài.

Chơi chung

Đối với các bệnh nhân có biến chứng trên mắt thì những bài tập làm tăng huyết áp sẽ làm nặng hơn bệnh lý võng mạc, chẳng hạn cử tạ. Những môn chơi có nguy cơ va chạm đầu sẽ làm tăng nguy cơ bong võng mạc, do đó nên tránh các môn chơi có tính va chạm trực tiếp. Môn thích hợp sẽ là đạp xe tại chỗ, bơi lội, đi bộ. Kiểm tra huyết áp khi chơi thể thao.

Bệnh nhân có biến chứng thận nên chơi các môn tránh làm xáo trộn huyết động như các môn chơi có thể chống hai chân chịu hoàn toàn sức nặng cơ thể, không hay ít va chạm như đi bộ, chạy nhẹ, cầu lông..., nhớ mang giày có đế giảm sốc. Làm các kiểm tra sức khỏe toàn bộ trước khi chơi thể thao. Những người này chú ý cung cấp đủ nước cho lượng nước đã mất trong khi chơi.

Chơi thể thao có lợi cho người đái tháo đường nhưng nhớ khám sức khỏe kỹ trước khi chơi. Tham vấn bác sĩ y học thể thao về các môn có thể chơi. Chú ý nguy cơ hạ đường huyết khi chơi thể thao, do vậy nhớ theo dõi đường huyết trước, trong và sau khi chơi để điều chỉnh chế độ ăn và thuốc cho thích hợp. Khi chơi thể thao nên chơi với những người khác để có thể có sự giúp đỡ cần thiết khi biến chứng xảy ra.

BS Tăng Hà Nam Anh