Bệnh sỏi gan nên ăn gì, kiêng gì để tránh phải mổ gan lấy sỏi?

Tại sao người bị sỏi gan phải thay đổi chế độ ăn uống?

Gan là cơ quan thải độc và sản xuất ra dịch mật hỗ trợ cho quá trình tiêu hóa chất béo. Trong một số trường hợp, sự ứ trệ dịch mật, nhiễm trùng đường mật kéo dài hoặc nhiễm ký sinh trùng sẽ làm hình thành  sỏi ở đường mật trong gan, hay còn gọi là sỏi gan.

Các chuyên ra dinh dưỡng đã chỉ ra rằng, chế độ ăn kém khoa học, không vệ sinh, thừa dầu mỡ và nghèo nàn chất dinh dưỡng, uống nhiều rượu chính là những yếu tố nguy hại làm ảnh hưởng đến gan, tăng nguy cơ hình thành sỏi đường mật trong gan. Lúc này, người bị sỏi gan cần phải cải thiện lại chế độ ăn uống ngay lập tức. Một chế độ ăn uống tốt sẽ giúp bảo vệ chức năng gan, hỗ trợ giảm triệu chứng và  hạn chế sỏi phát triển phải phẫu thuật.

Chế độ dinh dưỡng khoa học sẽ giúp bạn điều trị bệnh sỏi gan tốt hơn.

Bị bệnh sỏi gan nên ăn gì?

Ở người bị sỏi gan, chức năng gan bị suy giảm nhiều và nguy cơ viêm nhiễm cũng cao. Do đó, người bị sỏi gan nên ưu tiên lựa chọn những thực phẩm mà:

- Được chế biến vệ sinh, sạch sẽ, đảm bảo đúng nguyên tắc ăn chín uống sôi
- Có nhiều chất dinh dưỡng, nhưng phải dễ tiêu
- Có khả năng giúp làm tăng men gan và thải độc
- Có khả năng kháng khuẩn, kháng viêm

Dưới đây là danh sách cụ thể các thực phẩm và đồ ăn tốt mà người bị sỏi gan nên ăn hàng ngày:

Các loại rau nhiều chất xơ, vitamin A, giúp tăng tăng thải độc gan

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, khoảng 30% đến 40% chế độ ăn uống của bạn nên bao gồm các loại rau xanh. Không chỉ chứa nhiều chất xơ giúp làm chậm quá trình tiêu hóa chất béo, một số loại rau củ quả còn rất giàu vitamin, khoáng chất giúp gan tăng cường thải độc. Điển hình phải kể đến như:

- Củ cải đường: Thêm củ cải đường vào bữa ăn là một cách tuyệt vời để cung cấp một lượng chất xơ, folate và pectin cho cơ thể của bạn. Pectin trong củ cải đường có thể giúp cơ thể bạn loại bỏ các độc tố một cách hiệu quả. Một số nghiên cứu từ Trung tâm thông tin Công nghệ Sinh học Quốc gia cũng cho thấy, nước ép từ củ cải đường có thể làm giảm đáng kể các tổn thương trong gan..
- Cà rốt: Loại củ này chứa rất nhiều carotenoids and beta-carotene. Các carotenoids được hòa tan trong dầu sẽ kích thích mật loại bỏ các chất thải. Ngoài ra, cà rốt còn được biết đến như một thực phẩm có thể giúp làm giảm tác hại của rượu - một yếu tố gây hại rất nhiều cho gan.
- Các loại rau cải:  Cải brussels, bông cải xanh và rau cải, có nhiều chất xơ và các hợp chất có lợi cho gan khác. Một nghiên cứu gần đây của Bộ nghiên cứu và phát triển tại Palmyra, Wisconsin, đã phát hiện ra rằng những người đàn ông bị gan nhiễm mỡ được hưởng lợi rất nhiều từ chiết xuất mầm bông cải xanh, vì nó giúp cải thiện các enzyme thải độc gan.

Người bệnh sỏi đường mật trong gan nên ăn các loại rau củ quả giàu vitamin A, C.

Các loại hoa quả giàu vitamin C, giúp thanh lọc cơ thể

Vitamin C giúp chống oxy hóa, chuyển hóa các chất độc hại thành dạng dễ tan trong nước để đào thải ra ngoài. Một số loại hoa quả, không những giàu vitamin C mà còn chứa các hoạt chất tốt khác giúp hỗ trợ chức năng cho gan mà bạn có thể bổ sung thêm là:

- Các trái cây họ bưởi, cam, chanh: Chứa nhiều vitamin C và các chất chống oxy hóa, những loại hoa quả này giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Trên gan, chúng tăng cường quá trình thanh lọc và thải độc bằng cách tăng tạo các enzym gan, giúp hỗ trợ gan loại bỏ nhiều độc tố gây hại.
- Trà xanh: Đây là thức uống phổ biến và ngon miệng, có chứa rất nhiều chất chống oxy hóa giúp thải độc cơ thể. Đặc biệt, trà xanh còn chứa catechins có tác dụng hỗ trợ tăng cường chức năng gan.
- Bơ: Ngoài việc rất giàu chất dinh dưỡng, bơ giúp cơ thể sản xuất ra nhiều glutathione. Đây là chất cần thiết trong quá trình chuyển hóa và thải độc, do đó giúp cải thiện chức năng gan rất hiệu quả.
- Táo: Cũng như củ cải đường, táo chứa nhiều pectin - một loại chất có thể giúp đào thải nhiều kim loại nặng như thủy ngân, chì...; làm giảm gánh nặng cho gan và thanh lọc cơ thể.

Các chất béo không bão hòa

Một chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa sẽ khiến gan và mật phải hoạt động vất vả hơn. Do đó, giảm bớt lượng chất béo bão hòa nạp vào là điều rất quan trọng để có hệ gan mật khỏe mạnh.

Để thay thế, người gặp phải vấn đề về gan mật có thể sử dụng các thực phẩm chứa chất béo chưa bão hòa để thay thế. Điển hình như các loại dầu thực vật (dầu oliu, dầu hướng dương, dầu hạt lanh), các loại cá có dầu như cá hồi, cá ngừ và cá mòi. Ngoài ra, dầu oliu nguyên chất còn giúp tăng vận động đường mật, tăng tiết dịch mật nên rất tốt cho người bị sỏi gan.

Các gia vị giúp loại bỏ độc tố

- Tỏi: Tỏi có chứa allicin được tạo thành khi được dập nát hoặc băm nhuyễn. Hoạt chất này giúp gan khử độc cực tốt.  Ngoài ra, tỏi còn giúp kích hoạt các enzym gan để loại bỏ nhiều độc tố ra ngoài cơ thể. Thêm nữa, trong tỏi cũng chứa hàm lượng cao selenium, hai hợp chất tự nhiên hỗ trợ trong giải độc gan, phòng ngừa ung thư gan.
- Nghệ: Thành phần chính trong củ nghệ là curcumin giúp làm sạch gan, lọc máu và loại bỏ các độc tố trong cơ thể. Ngoài ra, nghệ còn giúp bạn tiêu hóa chất béo và kích thích sản sinh ra nhiều dịch mật hơn, đồng thời làm sạch các gốc tự do có hại cho cơ thể.

Nghệ cũng là một thực phẩm tốt cho người bệnh sỏi gan.

Một điều cực quan trọng khác trong chế độ ăn cho người bệnh sỏi đường mật trong gan là phải uống đủ nước. Bởi đây là dung môi hòa tan các chất độc và tăng cường đào thải ra khỏi cơ thể. Theo các chuyên gia khuyến cáo, người bị sỏi gan nên uống từ 2-2,5 lít nước mỗi ngày. Tuy nhiên lượng nước này còn tùy vào tình trạng bệnh của mỗi người, ví dụ như người bệnh suy tim sẽ cần uống ít hơn.

Những thực phẩm người sỏi đường mật trong gan nên kiêng

Bổ sung thực phẩm tốt là cần thiết. Và tránh dùng hoặc hạn chế bớt những thực phẩm không có lợi cho gan mật cũng là điều mà người bị sỏi gan cần làm. Dưới đây là một số đồ ăn, đồ uống mà người bị sỏi đường mật trong gan cần tránh:

Rượu bia và các đồ uống có cồn

Đây chắc chắn là loại đồ uống đầu tiên phải kiêng nếu người bệnh gặp bất cứ vấn đề nào ở gan. Khi rượu bia vào cơ thể, chỉ khoảng 10% lượng cồn được đào thải qua nước tiểu, mồ hôi và hơi thở. 90% lượng cồn còn lại được chuyển thẳng về gan để khử độc.

Tuy nhiên, khả năng của gan có hạn. Nếu uống quá nhiều rượu, tế bào gan hoạt động quá tải, cồn trong rượu chuyển hóa thành acetaldehyde - chất rất độc không chỉ với gan mà còn cả thần kinh, thị giác, dạ dày. Ngoài ra, acetaldehyde còn tích tụ lại ở gan, có thể gây nên viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan.

Các thực phẩm chứa quá nhiều protein, chất béo xấu

Khi bị sỏi gan, gan bị tổn thương khiến nên không thể chuyển hóa protein tốt như bình thường. Do đó, người bệnh nên hạn chế các loại thịt đỏ, lòng đỏ trứng,.. Nguyên nhân là vì những loại thịt này thường chứa hàm lượng cao các chất béo bão hòa và cholesterol, khó tiêu hóa. Thay vào đó, người bệnh có thể chuyển sang ăn các loại thịt trắng, ví dụ như cá, thịt gia cầm bỏ da.

Ngoài ra, chế độ ăn nếu quá nhiều protein có thể gây ra tình trạng được gọi là Hội chứng Não - gan. Mặc dù nguyên nhân chính xác của hội chứng này vẫn chưa được biết rõ, nhưng thực tế cho thấy, nếu cơ thể phải tiêu hóa một lượng protein cao sẽ gây nên hình thành amoniac quá mức, gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Do đó, người bệnh sỏi gan nên hạn chế bớt protein trong chế độ ăn uống của mình.

Thực phẩm chứa quá nhiều calo

Người bị sỏi gan không nên ăn quá nhiều các thực phẩm có quá nhiều calo. Đặc biệt, nên tránh những thực phẩm chứa quá nhiều carbohydrate, chất béo chuyển hóa và bão hòa như thức ăn nhanh, đồ chiên rán, chế biến sẵn. Bởi chúng có thể gây tăng cân, tăng tích tụ chất béo trong gan, từ đó khiến sỏi gan tăng kích thước.

Người bệnh sỏi gan nên kiêng đồ chiên rán nhiều calo, dầu mỡ.

Thực phẩm chứa nhiều natri

Người gặp các vấn đề về gan nên tránh các thực phẩm có hàm lượng muối cao. Muối có chứa natri sẽ không được gan xử lý hoàn toàn nếu chức năng gan đang bị tổn thương. Một số thực phẩm chứa hàm lượng muối cao như: thịt đóng hộp, dưa cà muối, món kho, món súp….cần được hạn chế.

Thực phẩm chứa nhiều đường

Quá thừa đường sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Do đó, người bị bệnh sỏi gan nên hạn chế tiêu thụ đường, đặc biệt là các loại đường hóa học như: đường thực phẩm, đường tinh chế trong bánh kẹo ngọt, kem, siro...

Cách bào mòn sỏi gan, tránh phẫu thuật từ Đông Y

Bào mòn sỏi gan sẽ là rất khó, nếu chỉ dựa vào chế độ ăn uống. Một chế độ ăn uống tốt sẽ giúp bạn ngăn chặn sỏi phát triển to hơn, giúp trì hoãn phẫu thuật, nhưng lại không có tác dụng làm mòn sỏi. Giải pháp tối ưu nhất trong trường hợp này là người bệnh phải kết hợp chế độ ăn uống tốt với sử dụng các bài thuốc Đông Y hỗ trợ làm tan sỏi mật, sỏi gan.

Theo Đông Y, một bài thuốc hỗ trợ tốt cho người bị sỏi gan phải tác động toàn diện vào nguyên nhân sinh sỏi, vừa hỗ trợ bào mòn sỏi gan, hỗ trợ tăng cường chức năng gan và giảm nhiễm trùng, nhiễm khuẩn. Dựa trên nguyên tắc này, qua nhiều năm nghiên cứu tìm tòi, các thầy thuốc đã tạo nên bài thuốc 8 thảo dược giúp bào mòn sỏi mật, sỏi gan hiệu quả gồm:

- Kim tiền thảo - giúp hỗ trợ bào mòn sỏi dần dần, kể cả sỏi ở những ngách nhỏ của mao quản, tiểu quản trong gan.
- Sài hồ, Hoàng bá - giúp kháng viêm, kháng khuẩn
- Diệp hạ châu, Nhân trần, Chi tử, Uất kim -  làm lợi mật, tăng cường chức năng gan, giảm tổn thương gan
- Chỉ xác - giúp giảm đau, đầy trướng, chậm tiêu cho người gặp vấn đề về gan mật.

Có thể thấy chế độ ăn đóng một vai trò quan trọng trong chăm sóc người bị sỏi gan. Biết chính xác bệnh sỏi gan nên ăn gì, kiêng gì có nghĩa là bạn đã thành công bước đầu trong hành trình chiến đấu với bệnh tật của mình.

Biên tập viên Đông Tây