U nang ống mật chủ là một dị tật do ống mật chủ bị giãn bẩm sinh thành hình cầu hoặc hình thoi. Bệnh phổ biến ở nữ giới hơn nam giới. Hầu hết các bệnh nhân có nang ống mật chủ được chẩn đoán trong giai đoạn sơ sinh hay khi còn bé. Các biến chứng của u nang ống mật chủ phụ thuộc vào độ tuổi của bệnh nhân. Ở trẻ sơ sinh và trẻ em có thể phát triển viêm tụy, viêm đường mật, và tổn thương tế bào gan, với các triệu chứng ban đầu thường là: chảy máu, suy hô hấp, hạ thân nhiệt, lượng nước tiểu thấp. Ở người lớn thường gặp vấn đề viêm ống mật và ứ mật kéo dài trong nhiều năm, có thể dẫn đến một hoặc nhiều biến chứng nghiêm trọng như áp-xe gan, xơ gan, tăng huyết áp tĩnh mạch cửa, viêm tụy tái phát và sỏi mật. Ung thư ống mật là biến chứng đáng sợ nhất u nang ống mật chủ, với tỷ lệ khoảng 9-28%.

U nang ống mật chủ có 5 dạng khác nhau:

1. Giãn ống mật chủ thành nang

U nang ống mật chủ

Giãn ống mật chủ thành nang (u nang ống mật chủ typ I) là loại phổ biến và có nhiều người gặp nhất. Loại này chiếm tới 80% các trường hợp mắc bệnh u nang ống mật chủ.

Nó là sự giãn nở của ống mật. Loại này thường bao gồm sự khuếch đại dạng túi hoặc hình thoi của ống mật chủ, liên quan đến một bộ phận của ống hoặc toàn bộ ống dẫn.

Giãn ống mật chủ thành nang bao gồm 3 loại nhỏ là:

+ Giãn ống mật chủ thành nang (typ IA): Có cấu trúc dạng túi và liên quan đến toàn bộ hoặc phần lớn đường mật ngoài gan.

+ Giãn một đoạn của ống mật chủ thành nang (typ IB): Là loại dạng túi có liên quan đến một phân đoạn giới hạn của ống mật.

+ Giãn lan tỏa toàn bộ đường mật ngoài gan thành nang (typ IC): Là có cấu trúc dạng thoi, liên quan đến hầu hết tất cả các ống mật ngoài gan.

2. Túi thừa đường mật ngoài gan

Túi thừa đường mật ngoài gan (u nang ống mật chủ typ II) là dạng u nangxuất hiện như là một túi thừa bị cô lập nhô ra từ thành của ống mật chủ. U có thể tham gia vào các ống mật chủ bằng một thân hẹp. Trường hợp này khá nguy hiểm tuy nhiên mức phổ biến thấp, chỉ chiếm khoảng 8% các trường hợp mắc u nang ống mật chủ.

3. Túi sa ống mật chủ

Loại u nang sa ống mật chủ (u nang ống mật chủ typ III) phát sinh từ phần trong tá tràng của ống mật chủ.

U nang lúc này hình thành và nằm bên trong thành tá tràng (phần đầu của ruột non). Trường hợp u nang ống mật chủ loại này cũng tương đối nguy hiểm và mức độ phổ biến chỉ ở mức 3%.

4. Khuếch đại của nhiều đường mật trong gan và ngoài gan

Loại u nang ống mật chủ thứ tư (typ IV) là sự khuếch đại của nhiều đường mật trong gan và ngoài gan. Đây là hiện tượng giãn nở nang của cả các ống bên trong lẫn bên ngoài gan mật. Loại khuếch đại của nhiều đường mật trong gan và ngoài gan xảy ra trên khoảng 5% các trường hợp.

Loại này được chia làm 2 thể: Typ IVA bao gồm sự khuếch đại của nhiều đường mật trong gan và ngoài gan, và typ IVB là sự khuếch đại của các ống dẫn mật ngoài gan.

5. Giãn đường mật trong gan thành một hoặc nhiều nang

Loại u nang ống mật chủ thứ năm (typ V) là giãn đường mật trong gan thành một hoặc nhiều nang. Trường hợp này có sự tích tụ các nang và thường được gọi là bệnh Caroli. Đây là sự khuếch đại có giới hạn của các đường mật trong gan. Trường hợp này cũng tương đối hiếm gặp mức độ phổ biến nằm trong khoảng 2-4%.

U nang ống mật chủ là một bệnh cảnh khá nguy hiểm và có nguy cơ cao dẫn đến tử vong. Do đó cần phải được phát hiện sớm để có phương pháp điều trị và phẫu thuật phù hợp, tránh các biến chứng nghiêm trọng  có thể xảy ra.


DS Đông Tây

BTV Lan Anh

Kim Đởm Khang Giúp làm mềm sạn sỏi và bài sỏi mật

Bình luận