Cây Đan sâm còn có tên là Xích sâm, Huyết sâm, Huyết căn,… tên khoa học là Salvia miltiorrhiza Bunge, thuộc họ Hoa môi Lamiaceae.

Đặc điểm cây Đan sâm

Đan sâm là loại cây sống lâu năm, thân phân thành nhiều cành, nhánh nhỏ, cao chưa đến 1m. Thân vuông cạnh, có những vệt chạy dọc theo thân. Toàn thân phủ lớp lông mỏng hơi hanh vàng. Lá thuộc loại lá kép lông chim lẻ, 3-5 lá chét, mọc đối. Phiến là hình trứng, đầu nhọn, mép có nhiều răng cưa. Mặt phải phiến lá màu xanh lục, mặt trái màu nhạt hơn, trên mặt phiến lá phủ một lớp lông mịn. Hoa mọc thành bông ở đầu cành hay kẽ lá, gồm nhiều vòng chỗ dày, chỗ thưa xếp thành tầng dọc. Tràng hóa màu xanh nhạt, pha màu tím phớt. Tràng hoa có hai môi. Môi trên nguyên, cong hình lưỡi liềm. Môi dưới xẻ ra thành nhiều thùy. Quả nhỏ xíu, dài, thuôn.

Cay-Dan-samCây Đan sâm

Rễ Đan sâm ăn sâu xuống đất, cong queo. Rễ có màu đỏ tươi, mặt ngoài nhăn nheo tạo thành rãnh nhỏ song song xuôi theo chiều dài của rễ. Sau lớp vỏ đỏ mỏng tang là lớp cùi mềm nâu sẫm, giữa là những thớ dọc màu vàng ngà xếp theo thớ hướng tâm như hình nan hoa xe đạp (những thớ từ vỏ ngoài chụm lại lõi đều đặn) xen kẽ là chất deo dẻo sẫm màu làm cho gân thớ càng nổi bật và rễ thêm mềm. Hàng năm, vào dịp đầu Đông, người ta đi đào rễ Đan sâm về rửa sạch, cắt bỏ rễ phụ phơi hay sấy khô dùng làm thuốc.

Tác dụng của cây Đan sâm

Theo tài liệu cổ: Đam sâm có vị đắng, tính hơi hàn vào hai kinh tâm và can, có tác dụng trục huyết ứ, sinh huyết mới, rút mủ, liền da. Dùng để chữa các chứng kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh (thống kinh), dùng làm thuốc hổ huyết chữa các chứng bệnh cho sản phụ,…

Ngày nay, các nhà khoa học còn chứng minh Đan sâm có những tác dụng hiệu quả đối với các bệnh về tim mạch, như:

1. Đan sâm có tác dụng làm giãn động mạch vành, khiến lưu lượng máu của động mạch vành tăng rõ, cải thiện chức năng tim, hạn chế nhồi máu cơ tim. Trên thực nghiệm chuột nhắt hay chuột lớn thuốc đều có tác dụng tăng hoặc kéo dài tỷ lệ sống trong điều kiện thiếu oxy.

2. Tác dụng cải thiện tuần hoàn ngoại vi, chống đông máu.

3. Có tác dụng hạ huyết áp.

4. Trên thực nghiệm thỏ gây xơ mỡ mạch, Đan sâm có tác dụng làm giảm triglicerit của gan và máu.

5. Thuốc có tác dụng kháng khuẩn, an thần, ức chế sự phát triển của tế bào ung thư trên chuột thực nghiệm.

Với những tác dụng "vàng", Đan sâm đã và đang là phương thuốc quý được các thầy thuốc dùng tin dùng với bệnh nhân trong điều trì các bệnh tim mạch.

Tạp chí "Thuốc & Sức khỏe" - số 455

Bình luận