Hẹp van 3 lá – bệnh van tim hiếm gặp nhưng nguy hiểm

Bệnh hẹp van 3 lá là gì?

Van 3 lá là van có kích thước lớn nhất trong hệ thống các van trong tim, nằm ngăn cách giữa tâm nhĩ phải (buồng tim phía trên, bên phải) và tâm thất phải (buồng tim phía dưới, bên phải) và đảm bảo dòng máu từ nhĩ xuống thất chảy theo một chiều nhất định.

Hẹp van 3 lá là tình trạng van 3 lá không thể mở ra hoàn toàn trong thời kì tâm trương để máu từ nhĩ phải đổ đầy vào tâm thất phải. Điều này làm gia tăng áp lực trong tâm nhĩ phải và hệ thống tĩnh mạch ngoại vi gây ứ trệ tuần hoàn, lâu dần sẽ khiến nhĩ phải phình to ra, trong khi buồng tâm thất bị thu nhỏ lại vì lượng máu nhận được bị giảm sút.

Hình ảnh van 3 lá bị hẹp

Nguyên nhân nào gây hẹp van 3 lá?

90% trường hợp hẹp van 3 lá có nguyên nhân từ bệnh thấp tim. Di chứng từ bệnh này để lại có thể khiến các lá van trở nên dày, cứng, cuộn lại, gây khó khăn trong việc đóng lại. Một số nguyên nhân khác ít phổ biến hơn có thể gây hẹp van bao gồm:

- Khối u ở tâm nhĩ phải

- Dị tật van tim 3 lá bẩm sinh

- Di chứng suy tim gây phì đại tim phải

- Bệnh Whipple (rối loạn hấp thu ở ruột do nhiễm khuẩn)

- Hội chứng Fabry do di truyền (một dạng bệnh rối loạn chuyển hóa gây tích tụ chất béo bên trong các mạch máu)

- Hội chứng Carcinoid (phát sinh những khối u bên trong đường tiêu hóa như dạ dày, ruột…)

- Chấn thương sau các thủ thuật can thiệp như đặt máy tạo nhịp, máy khử rung, đặt stent…

- Viêm cơ tim

- Viêm nội tâm mạc

- Do tác dụng phụ của một số thuốc (ergotamine,  phenteramine...) gây lắng đọng các chất trên tổ chức van.

Triệu chứng của hẹp van 3 lá

Các triệu chứng do hẹp van 3 lá gây ra thường nhẹ và là hậu quả của tình trạng ứ trệ dịch ở ngoại vi do hẹp van 3 lá gây ra. Một số dấu hiệu sau có thể giúp bạn sớm nhận biết bệnh, bao gồm:

- Phù chân tay: đây là dấu hiệu thường gặp nhất

- Mệt mỏi

- Khó thở

- Đánh trống ngực

- Cảm nhận rõ mạch đập ở cổ

- Da lạnh

- Gan to, cổ chướng, đau dưới sườn phải do ứ máu tại gan

- Tĩnh mạch cổ nổi

Biến chứng nguy hiểm của hẹp van 3 lá

Sự biến đổi trong cấu trúc các buồng tim do hẹp van 3 lá gây ra khiến cho tim không thể đảm nhiệm chức năng bơm, hút máu theo nhu cầu của cơ thể, tình trạng này kéo dài có thể dẫn tới suy tim.

Một số trường hợp hở van 3 lá nặng gây ứ huyết nhiều tại gan, có thể gây xơ gan, vàng da, phù toàn thân…

Điều trị hẹp van 3 lá bằng phương pháp nào?

Việc điều trị hẹp van 3 lá bằng phương pháp nào còn phụ thuộc vào mức độ bệnh. Đối với trường hợp hẹp van nhẹ và không gây ra triệu chứng nào thì người bệnh không cần phải điều trị. Bác sỹ có thể chỉ định một số phương pháp sau:

- Thay đổi lối sống: được áp dụng với bệnh ở tất cả các mức độ. Người bệnh cần áp dụng chế độ ăn giảm muối, hạn chế lượng nước đưa vào cơ thể để tránh làm tăng thêm gánh nặng cho tim, khiến các triệu chứng phù chân tay trầm trọng thêm. Đồng thời, ăn nhiều rau xanh, chất xơ,  thường xuyên luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe tim mạch.

Người bệnh hẹp van 3 lá nên ăn nhiều rau xanh, chất xơ

- Thuốc: Nếu người bệnh đã có dấu hiệu của phù chi, cổ chướng, bác sỹ có thể cân nhắc chỉ định các thuốc lợi tiểu để giải quyết ứ trệ tuần hoàn. Về lâu dài, người bệnh cần được dự phòng bằng thuốc kháng sinh để ngăn ngừa viêm nội tâm mạc hay thấp tim tái phát.

- Phẫu thuật: Phẫu thuật được quyết định dựa trên mức độ hẹp và các bệnh van tim mắc kèm khác.Van 3 lá có thể được nong bằng bóng qua đường ống thông nếu cấu trúc van tim còn nguyên vẹn. Trường hợp van bị hư hỏng nặng, bác sỹ sẽ tiến hành sửa chữa hoặc thay thế bằng van tim nhân tạo.

Hẹp van 3 lá tuy ít gây nguy hiểm hơn các bệnh lý về van tim khác. nhưng không phải vì vậy mà chúng ta có thể chủ quan với nó. Khi phát hiện thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào nghi ngờ do hẹp van 3 lá, bạn cần sớm đi khám để có hướng xử trí thích hợp, tránh những hậu quả đáng tiếc về sau.

Nguồn tham khảo:

http://www.merckmanuals.com/professional/cardiovascular-disorders/valvular-disorders/tricuspid-stenosis

http://emedicine.medscape.com/article/158604-differential

http://yduocvn.com/?x/=newsdetail&n=3884&/c/=49&/g/=1&/12/5/2010/beh-van-ba-la.html