Bệnh huyết khối do xơ vữa động mạch

Huyết khối do xơ vữa động mạch

Quá trình xơ vữa động mạch

Đôi khi mảng xơ vữa động mạch bị vỡ ra. Tại chỗ vỡ mảng xơ vữa động mạch, máu tiếp xúc với lõi chất béo bên trong mảng. Khi đó các tế bào tiểu cầu và hệ thống đông máu bị hoạt hóa dẫn đến hình thành cục máu đông (giới chuyên môn thường gọi là huyết khối) gây tắc động mạch. Hiện tượng này được gọi là huyết khối do xơ vữa động mạch.

Hậu quả của huyết khối do xơ vữa động mạch

Khi cục máu đông gây tắc động mạch, máu không đến được vùng mô tương ứng. Vùng mô này sẽ bị thiếu máu nuôi và có thể chết (nếu tình trạng bị thiếu máu nuôi nặng và kéo dài). Nếu cục máu đông gây tắc động mạch vành (tức động mạch nuôi quả tim), một vùng cơ tim sẽ chết. Biến chứng này gọi là nhồi máu cơ tim.

Nếu cục máu đông gây tắc một động mạch tưới máu não, một vùng não sẽ chết. Biến chứng này gọi là tai biến mạch máu não (hay còn gọi là đột quỵ).

Cục máu đông gây tắc một động mạch ở chân có thể gây hoại tử ngón chân hay bàn chân.

Những hậu quả của huyết khối do xơ vữa động mạch

Những ai có nguy cơ bị huyết khối do xơ vữa động mạch?

Những đối tượng sau đây dễ mắc bệnh xơ vữa động mạch :

- Người bệnh tăng huyết áp không được điều trị đúng, người bệnh đái tháo đường không được điều trị đúng, người có tăng cholesterol (một loại chất béo có hại) trong máu không được điều trị đúng, người hút thuốc lá.
- Những người lớn tuổi (nam trên 45 tuổi, nữ đã mãn kinh), những người béo phì hoặc thừa cân và những người có lối sống thụ động ít vận động thể lực cũng có nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch.
- Ngoài ra yếu tố di truyền cũng có vai trò quan trọng : Nếu trong gia đình có cha hoặc mẹ hoặc anh chị em ruột mắc bệnh tim sớm (bị nhồi máu cơ tim hoặc chết do bệnh tim trước 55 tuổi đối với nam và trước 65 tuổi đối với nữ) thì nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch cũng tăng.

Phải làm gì để phòng ngừa các biến cố do huyết khối?

Để phòng ngừa các biến cố do huyết khối phải điều trị thật tích cực các bệnh gây xơ vữa động mạch như: tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng cholesterol máu. Cụ thể phải kiểm soát tốt huyết áp ở người bệnh tăng huyết áp (hạ huyết áp xuống dưới 140/90 mm Hg), kiểm soát tốt đường huyết ở người bệnh đái tháo đường (hạ đường huyết lúc đói xuống dưới 126 mg/dl) và kiểm soát tốt cholesterol ở người có tăng cholesterol máu (hạ cholesterol LDL xuống dưới 100 mg/dl).

Người hút thuốc lá nhất thiết phải bỏ thuốc lá.

Người thừa cân hoặc béo phì phải cố gắng giảm cân bằng cách ăn kiêng và tăng cường vận động thể lực.

Lối sống lành mạnh góp phần quan trọng vào việc phòng ngừa các biến cố do huyết khối. Lối sống lành mạnh bao gồm việc vận động thể lực thường xuyên (ít nhất 30 phút mỗi ngày dưới hình thức đi bộ, chạy bộ, đạp xe đạp, bơi lội) và chế độ ăn ít muối, ít chất béo và nhiều rau quả.

ThsBS Hồ Huỳnh Quang Trí – Trưởng khoa Hồi sức Viện Tim TP Hồ Chí Minh