Chụp đường mật qua da xuyên gan (PTC - Percutaneous transhepatic cholangiography) là một thủ thuật X quang được sử dụng để xác định tắc nghẽn ống dẫn mật trong gan trong các trường hợp hẹp đường mật, sinh thiết ống mật, và quản lý các biến chứng của phẫu thuật nội soi cắt bỏ túi mật hoặc cấy ghép gan…

Đối tượng nào nên sử dụng PTC

- Những người có triệu chứng tắc nghẽn đường mật như sốt, đau hạ sườn phải, vàng da và mắt nhưng không thể sử dụng được thủ thuật nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP).

- Những bệnh nhân có bất thường ở thực quản, ruột non hoặc có tiền sử phẫu thuật làm thay đổi giải phẫu ở bụng (ví dụ phẫu thuật dạ dày) khiến cho việc thực hiện nội soi tụy mật ngược dòng không thành công.

- Các chỉ định khác của PTC bao gồm điều trị rò rỉ dịch mật sau phẫu thuật hoặc sa đường mật do chấn thương.

Những lưu ý khi sử dụng PTC

- Không áp dụng thủ thuật này cho phụ nữ mang thai.

- Người bệnh cần khai báo với bác sĩ tất cả các thuốc đang sử dụng, đặc biệt là thuốc chống đông máu như Warfarin hay Plavix.

- Người bệnh không đeo trang sức hoặc đồ kim loại trong quá trình tiến hành thủ thuật.

Các bước tiến hành PTC

PTC được thực hiện trong phòng X - quang.

Trong vòng 6-8h trước khi tiến hành PTC, người bệnh không ăn uống bất cứ thứ gì để đảm bảo đường tiêu hóa sạch sẽ giúp hình ảnh trên X- quang quan sát được dễ dàng.

Bệnh nhân được chuẩn bị tư thế trên bàn X-quang, được gây mê, tiêm tĩnh mạch thuốc giảm đau, kháng sinh...

Khi thuốc mê bắt đầu có hiệu lực, các bác sĩ sẽ tiêm thuốc gây tê tại chỗ vào da trên lồng ngực bên phải của người bệnh. Sau đó, một kim nhỏ dài được đưa vào giữa hai xương sườn vào gan. Khi kim vào trong gan, bác sĩ sẽ tiêm một số loại thuốc cản quang, thuốc sẽ chảy vào các ống dẫn mật và tiến hành chụp X-quang đường mật trong gan xác định vị trí tắc mật ngay sau đó.

Sau khi kết thúc khoảng một giờ phẫu thuật, bệnh nhân nên có ít nhất 8h để nghỉ ngơi và hồi phục. Đôi khi họ có thể cảm thấy khó chịu, mệt mỏi, và đau trong vài ngày sau phẫu thuật.
Phuong-phap-chup-duong-mat-qua-da-xuyen-ganPhương pháp chụp đường mật qua da xuyên gan

Tỷ lệ thành công

Tỷ lệ thành công của PTC được báo cáo là hơn 95%  trong phẫu thuật trên các bệnh nhân giãn hệ thống đường mật và 67-80% ở những bệnh nhân không có giãn hệ thống đường mật.

Các biến chứng

Biến chứng bao gồm nhiễm trùng huyết, viêm phúc mạc, xuất huyết và tràn khí màng phổi. Tràn khí màng phổi rất hiếm gặp và đi kèm với đường tiếp cận bên phải, để giảm thiểu biến chứng này, tiến hành nội soi kiểm tra rãnh sườn hoành phải khi hít sâu để đánh giá sự di động cơ hoành và chọn vùng đâm kim cuối đến rãnh. Chảy máu phúc mạc vùng kim đâm qua là một biến chứng hiếm gặp nhưng rất nghiêm trọng, nó có thể dẫn đến xuất huyết ổ bụng nếu không được ngăn chặn kịp thời.

Vì vậy, người sau phẫu thuật cần được theo dõi trong vòng 1 tuần hãy gọi cho bác sĩ ngay nếu bị chảy máu nặng hoặc máu chảy ra từ chỗ thủng, bị đau bụng dữ dội hoặc sốt trên 38oC.


DS. Đông Tây

Bình luận