Hiểu đúng và đủ về tăng huyết áp thứ phát

Tăng huyết áp thứ phát là gì?

Tăng huyết áp thứ phát xảy ra khi bạn bị huyết áp cao do một bệnh hoặc tình trạng đã biết. Huyết áp cao, còn được gọi là tăng huyết áp, là một tình trạng phổ biến được đặc trưng bởi áp suất trong mạch máu cao hơn bình thường.

Huyết áp thường được đo bằng vòng bít bơm hơi được đặt quanh cánh tay của bạn. Khi đo huyết áp của bạn, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn đang tìm kiếm hai phép đo:

• Huyết áp tâm thu: Áp lực mạch máu trong một nhịp tim.
• Huyết áp tâm trương: Áp lực mạch máu giữa các nhịp đập của tim.

Hai phép đo được liệt kê cùng nhau, tâm thu ở trên tâm trương. Một phép đo huyết áp bình thường là dưới 120/80. Khi huyết áp của bạn tăng cao hơn mức đo này, bác sĩ sẽ bắt đầu theo dõi huyết áp của bạn. Đó là một điều kiện có thể được điều trị.

Huyết áp cao không rõ nguyên nhân được gọi là tăng huyết áp nguyên phát hoặc nguyên phát

Tăng huyết áp thứ phát do đâu?

Nhiều tình trạng sức khỏe có thể gây tăng huyết áp thứ phát. 

Một số bệnh thận có thể gây tăng huyết áp thứ phát, bao gồm:

• Biến chứng tiểu đường (bệnh thận tiểu đường): Bệnh tiểu đường có thể làm hỏng hệ thống lọc của thận, dẫn đến huyết áp cao.
• Bệnh thận đa nang: Trong tình trạng di truyền này, u nang trong thận cản trở chức năng thận và có thể làm tăng huyết áp.
• Bệnh cầu thận: Thận loại bỏ chất thải và natri bằng cách sử dụng các bộ lọc nhỏ gọi là cầu thận. Trong bệnh cầu thận, các bộ lọc này bị sưng lên. Điều này có thể làm tăng huyết áp.
• Tăng huyết áp tân mạch: Loại huyết áp cao này là do hẹp (hẹp) một hoặc cả hai động mạch dẫn đến thận. Tăng huyết áp mạch máu thường được gây ra bởi cùng một loại mảng chất béo có thể làm hỏng động mạch vành (xơ vữa động mạch) hoặc một tình trạng riêng biệt trong đó cơ và mô xơ của thành động mạch thận dày lên và cứng lại thành vòng (loạn sản sợi cơ).

Điều kiện y tế ảnh hưởng đến mức độ hormone cũng có thể gây tăng huyết áp thứ phát: Hội chứng Cushing, cường Aldosteron, u tuỷ thượng thận, các vấn đề tuyến giáp,…

Các nguyên nhân khác có thể gây tăng huyết áp thứ phát bao gồm: 

• Co thắt động mạch chủ: Trong tình trạng này, hiện tại khi mới sinh, động mạch chính của cơ thể (động mạch chủ) bị thu hẹp (coarctation). Điều này buộc tim phải bơm máu mạnh hơn để đưa máu qua động mạch chủ và đến phần còn lại của cơ thể. Kết quả là, huyết áp tăng lên — đặc biệt là ở cánh tay.
• Chứng ngưng thở lúc ngủ: Trong tình trạng này, thường được đánh dấu bằng tiếng ngáy dữ dội, hơi thở liên tục ngừng lại và bắt đầu trong khi ngủ, gây ra tình trạng thiếu oxy.

Không nhận đủ oxy có thể làm hỏng lớp lót của thành mạch máu, điều này có thể khiến mạch máu khó kiểm soát huyết áp hơn. Ngoài ra, chứng ngưng thở khi ngủ khiến một phần của hệ thống thần kinh hoạt động quá mức và giải phóng một số hóa chất làm tăng huyết áp.

• Béo phì: Khi trọng lượng cơ thể tăng lên, lượng máu chảy qua cơ thể tăng lên. Sự gia tăng lưu lượng máu này gây thêm áp lực lên thành động mạch, làm tăng huyết áp. Thừa cân cũng làm tăng nhịp tim và khiến các mạch máu di chuyển máu khó khăn hơn. Ngoài ra, chất béo tích tụ có thể giải phóng các hóa chất làm tăng huyết áp.
• Thai kỳ: Mang thai có thể làm cho tình trạng huyết áp cao sẵn có trở nên tồi tệ hơn hoặc khiến huyết áp cao phát triển (tăng huyết áp do mang thai hoặc tiền sản giật).
• Thuốc và chất bổ sung: Nhiều loại thuốc theo toa — chẳng hạn như thuốc giảm đau, thuốc tránh thai, thuốc chống trầm cảm và thuốc dùng sau khi cấy ghép nội tạng — có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm bệnh cao huyết áp ở một số người.

Một số thuốc thông mũi và thảo dược bổ sung, bao gồm nhân sâm, cam thảo và cây ma hoàng (ma-huang), có thể có tác dụng tương tự. Nhiều loại thuốc bất hợp pháp, chẳng hạn như cocain và methamphetamine, cũng làm tăng huyết áp.

Cần điều trị tăng huyết áp thứ phát như thế nào?

Điều trị tăng huyết áp thứ phát sẽ phụ thuộc vào tình trạng thứ phát mà bác sĩ chẩn đoán. Tăng huyết áp thứ phát sẽ kéo dài chừng nào bạn còn mắc bệnh thứ phát. Tốt nhất là làm theo một số lời khuyên để quản lý huyết áp cao (tăng huyết áp) trong khi được điều trị cho tình trạng cơ bản của bạn. Những mẹo này bao gồm:

• Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh ít natri.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Tránh hút thuốc.
• Duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh.
• Hạn chế rượu.

Trong trường hợp khối u được phát hiện là nguyên nhân gây tăng huyết áp thứ phát, phẫu thuật có thể cần thiết để điều trị tình trạng này. Đối với sự mất cân bằng nội tiết tố và các tình trạng khác, thuốc có thể được sử dụng để điều trị tăng huyết áp thứ phát.

Duy trì chế độ ăn khoa học và hoạt động thể chất điều độ để tránh tăng huyết áp thứ phát xảy ra

Các biến chứng người bệnh tăng huyết áp thứ phát cần cẩn trọng

Tăng huyết áp thứ phát có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh lý tiềm ẩn gây ra huyết áp cao. Nếu không điều trị, tăng huyết áp thứ phát có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như:

• Tổn thương động mạch: Điều này có thể dẫn đến xơ cứng và dày lên của động mạch (xơ vữa động mạch), có thể dẫn đến đau tim, đột quỵ hoặc các biến chứng khác.
• Chứng phình động mạch: Huyết áp tăng có thể khiến các mạch máu yếu đi và phình ra, tạo thành chứng phình động mạch. Nếu phình động mạch vỡ, nó có thể đe dọa tính mạng.
• Suy tim: Để bơm máu chống lại áp suất cao hơn trong mạch, cơ tim dày lên. Cuối cùng, cơ dày lên có thể gặp khó khăn hơn trong việc bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể, điều này có thể dẫn đến suy tim.
• Suy yếu và thu hẹp các mạch máu trong thận: Điều này có thể ngăn thận hoạt động bình thường.
• Các mạch máu dày lên, thu hẹp hoặc rách trong mắt. Điều này có thể dẫn đến mất thị lực.
• Hội chứng chuyển hóa: Hội chứng này là một nhóm các rối loạn chuyển hóa của cơ thể — bao gồm vòng eo tăng lên, chất béo trung tính cao, cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL) thấp (cholesterol "tốt"), huyết áp cao và mức insulin cao.

Nếu bạn bị huyết áp cao, bạn có nhiều khả năng mắc các thành phần khác của hội chứng chuyển hóa. Bạn càng có nhiều thành phần, nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, bệnh tim hoặc đột quỵ càng cao.

• Giảm sự ghi nhớ: Huyết áp cao không được kiểm soát cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng suy nghĩ, ghi nhớ và học hỏi. Rắc rối về trí nhớ hoặc hiểu các khái niệm phổ biến hơn ở những người bị huyết áp cao.

Suy tim là biến chứng nguy hiểm ở người tăng huyết áp thứ phát

Tăng huyết áp thứ phát là một bệnh lý nguy hiểm gây ra nhiều biến chứng. Đồng thời, nó còn là dấu hiệu của các bệnh lý khác liên quan đến thận, hệ nội tiết hay động mạch chủ. Vì vậy, phát hiện kịp thời tình trạng tăng huyết áp cũng như đến các cơ sở y tế uy tín để khám và điều trị là vô cùng quan trọng, đặc biết với những người mang nhiều yếu tố nguy cơ.

Bài viết giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh tăng huyết áp thứ phát. Bạn có thể sử dụng thêm các sản phẩm thảo dược lành tính nhằm phòng ngừa bệnh hiệu quả. 

Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào hãy để lại bình luận, các dược sĩ có chuyên môn sẽ giải đáp cho bạn trong thời gian sớm nhất!

Nguồn tham khảo: 

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21128-secondary-hypertension 

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/secondary-hypertension/symptoms-causes/syc-20350679#:~:text=Overview,can%20also%20occur%20during%20pregnancy.