Đường huyết cao vào buổi sáng, vì sao?
Khi mắc bệnh tiểu đường, đường huyết có thể tăng bất cứ thời điểm nào trong ngày, nhưng đường huyết cao vào mỗi buổi sáng sau khi thức dậy là một vấn đề đáng lưu tâm.
Tăng đường huyết buổi sáng - nguyên nhân do đâu?
Mức glucose trong máu tăng cao vào buổi sáng thường xảy ra do một trong ba nguyên nhân sau đây:
1. Hiện tượng bình minh (Dawn Phenomenon)
“Hiện tượng bình minh” được định nghĩa là mức đường huyết cao vào buổi sáng, xảy ra do sự gia tăng hormone tự nhiên của cơ thể. Cụ thể, khoảng từ 4 - 8 giờ sáng, cơ thể giải phóng nhiều hormone cortisol và các hormone tăng trưởng để chuẩn bị cho ngày mới. Để đáp ứng với sự thay đổi hormone, gan sản xuất thêm glucose. Ở những người không có bệnh tiểu đường, tuyến tụy tiết nhiều insulin hơn để “xử lý” lượng glucose đó. Tuy nhiên, đối với những người bệnh tiểu đường, insulin không được sản xuất đầy đủ khiến lượng đường trong máu tăng lên quá cao.
Tăng đường huyết do hiện tượng bình minh thường được điều trị bằng thuốc hạ đường huyết. Nếu bạn đang dùng insulin, hiện tượng này có thể được khắc phục bằng cách điều chỉnh lượng insulin.
Hiện tượng tăng đường huyết buổi sáng sớm khá phổ biến ở người bệnh tiểu đường
2. Hiệu ứng Somogyi (The Somogyi Effect)
Mức đường huyết trong máu có thể giảm trong khi ngủ và người bệnh thường không biết được. Ở một số người, cơ thể bù đắp bằng cách tạo ra nhiều hormone, kết quả là lại gây tăng đường huyết. Quá trình này được gọi là “hiệu ứng Somogyi”. Hiệu ứng này thường gặp ở những người bệnh không kiểm soát tốt đường huyết do ăn không đủ nguồn tinh bột, uống quá nhiều rượu hoặc dùng quá liều insulin.
Đường huyết có thể giảm trong khi ngủ mà người bệnh tiểu đường không biết
Đổ mồ hôi hoặc đau đầu khi thức dậy có thể là dấu hiệu của hiệu ứng Somogyi. Nếu bị hạ đường huyết buổi sáng do nguyên nhân này, người bệnh nên ăn nhẹ trước khi đi ngủ hoặc yêu cầu bác sỹ điều chỉnh liều insulin sử dụng ban đêm.
3. Giảm hiệu lực insulin (Waning Insulin)
Nếu bạn đang điều trị bệnh tiểu đường bằng insulin và thấy đường huyết tăng cao vào buổi sáng, nguyên nhân có thể đơn giản là do insulin hết hiệu lực quá sớm. Thay đổi liều lượng hoặc thời gian tiêm insulin giúp ngăn chặn tình trạng này.
Điều trị tăng đường huyết buổi sáng sao cho hiệu quả?
Xác định được nguyên nhân chính xác gây tăng đường huyết buổi sáng giúp cho việc điều trị hiệu quả hơn. Tất cả những gì bạn cần làm là kiểm tra và ghi lại chỉ số đường huyết trước khi đi ngủ, lúc 3 giờ sáng và khi vừa thức dậy trong vài đêm liên tiếp. Nguyên nhân được xác định như sau:
- Hiện tượng bình minh: Lượng đường trong máu cao trước khi ngủ và lúc 3 giờ sáng nhưng cao hơn nữa khi vừa thức dậy.
- Hiệu ứng Somoyi: Đường huyết thấp lúc 3 giờ sáng nhưng cao vào buổi sáng.
- Giảm hiệu lực insulin: Đường huyết tăng lên lúc 3 giờ sáng và tiếp tục tăng khi thức dậy.
Khi xác định được nguyên nhân đứng sau hiện tượng tăng đường huyết buổi sáng, bạn nên đi khám để được hướng dẫn điều trị phù hợp. Tuyệt đối không tự điều trị tại nhà. Điều chỉnh thuốc, insulin hoặc chế độ ăn uống sẽ giúp bạn khỏe khoắn hơn vào buổi sáng để đón một ngày mới ý nghĩa.
Biên tập viên sức khỏe Đông Tây
Bình luận