Khổ sâm từng được coi là “linh dược” không thể thiếu trong các bài thuốc cổ phương để điều trị chứng rối loạn nhịp tim. Trong vài thập niên trở lại đây, Khổ sâm đang ngày càng được các nhà khoa học quan tâm chú ý, rất nhiều nghiên cứu lâm sàng đã được thực hiện để làm sáng tỏ về khả năng chống loạn nhịp rất đặc biệt từ loại thảo dược truyền thống này.

Vì sao Khổ sâm có thể chống rối loạn nhịp tim?

Khổ sâm, có tên khoa học là Sophora flavescens Ait

Trước đây, nó được biết đến với rất nhiều công dụng khác nhau như thanh nhiệt, chống viêm, sát trùng… Nhưng ngày nay, Khổ sâm được sử dụng chủ yếu trọng y học để điều trị rối loạn nhịp tim cho hiệu quả tốt. Dưới ánh sáng của y học hiện đại, Khổ sâm đã được các nhà chuyên môn nghiên cứu đánh giá thông qua những bằng chứng khoa học cụ thể. Họ nhận thấy rằng, hai hoạt chất chính trong Khổ sâm là matrine và oxymatrine, có tác dụng ổn định điện thế trong tim, đồng thời giúp làm giảm nhịp tim tương tự như nhóm chẹn beta giao cảm, từ đó mang lại tác dụng chống loạn nhịp hiệu quả.

Khổ sâm giúp ổn định điện thế trong tim

Nồng độ các ion (chất điện giải) Kali, Natri, Canxi ở màng tế bào cơ tim đóng vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của chứng loạn nhịp tim. Khi nồng độ của các ion ở bên trong và bên ngoài màng tế bào cân bằng, nó sẽ giữ cho điện thế trong tim được ổn định. Vì một lý do nào đó như khiếm khuyết gien, thay đổi nội tiết tố trong giai đoạn tiền mãn kinh, hay cơ tim bị tổn thương trong bệnh viêm cơ tim, cơ tim giãn… sẽ khiến cho nồng độ của các ion này bị thay đổi, làm bất thường điện thế trong tim và gây ra các rối loạn nhịp.

Nghiên cứu tại Đại học Cáp Nhĩ Tân đã phát hiện ra rằng, hoạt chất oxymatrine trong rễ Khổ sâm có khả năng ức chế đáng kể kênh ion Canxi và Natri, điều hòa nồng độ các ion (chất điện giải) ở cơ tim nên giúp ổn định điện thế trong tim, làm giảm tần suất xuất hiện và mức độ của các cơn rối loạn nhịp.

Nghiên cứu khác cho thấy, oxymatrine còn có thể rút ngắn thời gian xảy ra chứng loạn nhịp tim do co thắt động mạch vành, đồng thời giảm tỷ lệ tử vong do loạn nhịp tim gây ra cho người bệnh.

Kho-sam-–-thao-duoc-khong-the-thieu-trong-dieu-tri-roi-loan-nhip-tim

Khổ sâm – thảo dược không thể thiếu trong điều trị rối loạn nhịp tim

Khổ sâm giúp làm giảm tính kích thích quá mức của thần kinh tim

Trong số các thuốc để điều trị rối loạn nhịp tim, chẹn beta giao cảm là nhóm thuốc được lựa chọn phổ biến nhất hiện nay. Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích mang lại thì đôi khi chính nó lại  là nguyên nhân khiến rối loạn nhịp tim trở nên trầm trọng hơn. Chính vì vậy, các nhà khoa học có xu hướng tìm kiếm những giải pháp an toàn, có tính chất cân bằng và điều hòa lại các rối loạn nhịp tim một cách tự nhiên.

Và thực tế, nghiên cứu thực hiện tại Đại học Cáp Nhĩ Tân, Trung Quốc đã chứng minh rằng, hoạt chất matrine trong Khổ sâm có khả năng chống rối loạn nhịp tim thông qua ức chế trực tiếp trên cơ tâm nhĩ, tăng thời gian dẫn truyền tim và làm giảm tính kích thích quá mức của thần kinh tim, tác động tương tự nhóm chẹn beta giao cảm. Đồng thời, matrine còn thúc đẩy cảm giác thư giãn mạch máu bằng cách ức chế phóng thích các hormon có tác dụnggây tăng nhịp tim (như adrenalin) vào trong máu nên giúp ổn định nhịp tim, bảo vệ cơ tim, chống loạn nhịp và phòng ngừa suy tim.

Những hoạt chất sinh học chiết xuất từ cây Khổ sâm được đánh giá là có lợi thế hơn hẳn so với nhóm thuốc chẹn beta, bởi chúng ức chế chọn lọc trên cơ tim nên không gây co thắt phế quản hay hạ nhịp tim quá mức, giảm thiểu tối đa những phản ứng bất lợi không mong muốn cho bệnh nhân khi phải điều trị dài ngày.

Một nghiên cứu lâm sàng tại Đại học Y Dược Bắc Kinh trên 167 bệnh nhân bị rối loạn nhịp tim nhanh được sử dụng mỗi ngày 3-10 viên cao Khổ sâm (1 viên được chiết từ 2g dược liệu). Kết quả cho thấy Khổ sâm có tác động tích cực trên các dạng rối loạn nhịp tim khác nhau như ngoại tâm thu, nhịp nhanh thất kịch phát, rung nhĩ, nhịp xoang nhanh…

Ứng dụng hiện đại của Khổ sâm trong điều trị rối loạn nhịp tim

Trước đây Khổ sâm được sử dụng chủ yếu ở dạng chiết xuất thô. Vào mùa xuân hoặc thu, Khổ sâm được đào lấy rễ, rửa sạch, phơi khô, sắc với nước để uống, phương pháp này có nhược điểm là khó đảm bảo được đúng nồng độ hoạt chất trong điều trị. Cho đến năm 1998 Viện Y học Cổ Truyền thuộc Oregon - Mỹ đã tìm ra phương pháp chiết làm giàu oxymatrine và matrine lên khoảng 20% so với chiết xuất thô, giúp thuận tiện cho việc bào chế và đảm bảo được nồng độ hoạt chất trong viên.

Nhờ cải tiến kỹ thuật, Khổ sâm được chiết xuất với quy mô lớn nhằm tăng hiệu suất chiết tối đa các dịch chất, ứng dụng bào chế dưới dạng viên nén thuận tiện sử dụng. Không chỉ nổi tiếng trên thế giới, mới đây tại Việt Nam, Khổ sâm đã được ứng dụng bào chế dưới dạng thực phẩm chức năng, với tên sản phẩm là Ninh Tâm Vương. Trong đó, Khổ sâm được kết hợp với nhiều dược liệu quý có lợi cho tim khác như Đan Sâm, Vàng Đằng,… giúp hỗ trợ nâng cao hiệu quả điều trị rối loạn nhịp tim nhanh, giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng của bệnh.

Biên tập viên sức khỏe Đông tây.

Nguồn tham khảo:

www.ncbi.nlm.nih.gov

www.itmonline.org

www.ncbi.nlm.nih.gov

www.jstage.jst.go.jp

BTV Lan Anh

Ninh Tâm Vương Giúp ổn định nhịp tim, giảm hồi hộp, trống ngực, bồn chồn, lo âu

Bình luận